ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ, (Congress President Mallikarjun Kharge) ਲੋਕ ਸਭਾ ‘ਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ (Rahul Gandhi) ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਯੰਤੀ ‘ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ। ਰਾਹੁਲ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ‘ਵੀਰ ਭੂਮੀ’ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਮਾਧੀ ‘ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ। ਖੜਗੇ ਨੇ ‘ਐਕਸ’ ‘ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ, ‘ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ‘ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੱਖਾਂ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਰਨ ਜਗਾਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਯੋਗਦਾਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ।’
ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਵੋਟਿੰਗ ਦੀ ਉਮਰ ਘਟਾ ਕੇ 18 ਸਾਲ ਕਰਨਾ, ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ, ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਆਈ.ਟੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ, ਕੰਪਿਊਟਰੀਕਰਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਨਿਰੰਤਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤਾ, ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ, ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਟੀਕਾਕਰਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਰਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਕਦਮਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਖੜਗੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਰਤਨ, ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਯੰਤੀ ‘ਤੇ ਦਿਲੋਂ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।”
ਕਾਂਗਰਸ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਜੈਰਾਮ ਰਮੇਸ਼ ਨੇ ‘ਐਕਸ’ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ, ‘ਇਹ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ 80ਵੀਂ ਜਯੰਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕੈਰੀਅਰ ਛੋਟਾ ਸੀ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਾਰਚ 1985 ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਹੁੰਚ ਦਿੱਤੀ।
ਰਮੇਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਆਪਣੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਨੇ 1991 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਚੋਣ ਮਨੋਰਥ ਪੱਤਰ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕਈ ਘੰਟੇ ਬਿਤਾਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਜੂਨ-ਜੁਲਾਈ 1991 ਵਿਚ ਨਰਸਿਮਹਾ ਰਾਓ ਅਤੇ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆਏ ਗਏ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸਾਮ, ਪੰਜਾਬ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੰਕਟਗ੍ਰਸਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਰਾਜਕੀਤਾ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਫੌਰੀ ਹਿੱਤਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਰਮੇਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਉਪਯੋਗਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਸੀ,ਜੋ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ, ਟੀਕਾਕਰਨ, ਸਾਖਰਤਾ, ਤੇਲ ਬੀਜ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “1985 ਵਿੱਚ, 1,65,000 ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰੋਤ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਸੀ। 1989 ਤੱਕ, ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 162,000 ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਰੋਤ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੋਲੀਓ ਵੈਕਸੀਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਕਾਂਗਰਸ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਧਾ ਕਦਮ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। C-DAC ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਜ ਸਾਨੂੰ ਮਾਣ ਹੈ, 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆ ਗਈਆ ਸੀ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਊਸਿੰਗ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸਮਾਲ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੀ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “1986 ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਛਾਪ ਸੀ। ਅੱਜ ਦੇ ਨਵੋਦਿਆ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਇਸੇ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਤਹਿਤ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ। ਵੋਟਿੰਗ ਦੀ ਉਮਰ ਘਟਾ ਕੇ 18 ਸਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੁਵਾ ਦਿਵਸ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।’
ਰਮੇਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, “ਸਾਡੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਅਨੁਛੇਦ 243 ਚੁਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਦੇਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਵੈ-ਸ਼ਾਸਨ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 30 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਆਲੂ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਦਨਾਮੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਕੋਈ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਕੋਈ ਦਿਖਾਵਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਦੀ ਕੋਈ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਜਨਮ 20 ਅਗਸਤ 1944 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1984 ਤੋਂ 1989 ਤੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। 1991 ‘ਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।