ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ 31 ਅਕਤੂਬਰ, 1984 ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਥੇ ਹੋਏ ਦੰਗਿਆਂ ਵਿੱਚ 2,733 ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੇ 40 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਪੀੜਤਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਕੌਮੀ ਕਮਿਸ਼ਨ (NCM) ਵੱਲੋਂ ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਆਪਣੇ ਕੌਮੀ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਖੇ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਓਪਨ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਕਿ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ 14 ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ।
“ਦੰਗਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤਿਲਕ ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 944 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਲਕੀ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਮਿਿਲਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਘੱਟ ਸੀ ਤਾਂ ਤਿਲਕ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ 944 ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ 13 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਕਾਏ ਬਕਾਇਆ ਹਨ। ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਚੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਫ਼ਾਈ ਸੇਵਕਾਂ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਭਰੋਸੇ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਸੀ,।
ਲਾਲਪੁਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਬਾਰੇ ਸਥਿਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੰਗੀ ਸੀ। “ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਜਵਾਬ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ, ”ਲਾਲਪੁਰਾ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ।
ਐਨ.ਸੀ.ਐਮ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਵਿਸ਼ਵਾਸ-ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮੁੜ ਵਸੇਬਾ ਕਾਲੋਨੀ ਜਿਸ ਨੂੰ “ਵਿਧਵਾ ਕਾਲੋਨੀ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਲੋਨੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ।
ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਐਨ.ਸੀ.ਐਮ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿਲਕ ਵਿਹਾਰ ਦੇ ‘ਬਲਾਕ ਸੀ’ ਦੇ ਘਰ ਰਹਿਣ ਯੋਗ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸਤਨਾਮ ਕੌਰ (50) ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਕਤਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭਿਆਨਕ ਕਤਲ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ।
“ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤ੍ਰਿਲੋਕਪੁਰੀ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਘਰ ਸੜ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਡੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਨੇ ਸਾਡਾ ਠਿਕਾਣਾ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ। ਮੇਰੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ। ਦੰਗਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਗੁਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਘਰੇਲੂ ਨੌਕਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ, ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇੱਜ਼ਤ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ,।
ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਇੱਕ ਆਟੋ-ਰਿਕਸ਼ਾ ਡਰਾਈਵਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਦੰਗਾਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। “ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਕਾਨਾਂ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡਾ ਪੁਨਰਵਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਇੱਕ ਕੁਲੀ ਸਨ। ਭੀੜ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ,।